Çapraşık dişlerin temizlenmesi zordur. Kötü kapanış diş yüzeylerinde aşınmalara, çiğneme, konuşma gibi fonksiyonlarda zorluklara ve dişleri destekleyen kemik ve diş eti yapılarında aşırı strese sebep olabilir. Tedavi edilmediğinde, bir çok problem zamanla daha ciddi hale dönüşerek ileri zamanda komplike tedavi gereksinimi doğurabilir.

Geçmişte ortodontik tedavinin sadece çocuklara uygulandığı fikri hakimdi. Günümüzde ise ortodontik hastaların yaklaşık yüzde otuzu erişkin bireylerden oluşmaktadır. Sağlıklı bir kapanış, 16 yaşında olduğu kadar 60 yaşında da aynı öneme sahiptir. Yaş, ortodontik tedavi için değerlendirilecek bir kriter değildir. Sağlıklı dişler her yaşta hareket ettirilebilir.

Ortodontik Aygıtlar

1. Sabit Ortodontik Aygıtlar: Ortodontistlerin tedavide en sık kullandıkları yöntem dişlerin üzerine braket yerleştirmektir. Braketler dişler üzerine özel bir materyalle yapıştırılır. Üzerine yerleştirilen tellerle dişlere kuvvet uygulanır ve böylece dişlerin hareket etmesi ve düzgün sıralanması sağlanır. Günümüzde metal ya da diş rengi materyallerden yapılan çeşitli estetik braket çeşitleri bulunmaktadır. Genellikle dişlerin ön yüzeylerine yerleştirilir ama dişlerin arka yüzeylerine yerleştirilen ‘lingual braket’ olarak adlandırılan tipleri de mevcuttur.

2. Hareketli Apareyler: Hareketli apareyler, ağızda tutuculuğu kroşeler yardımıyla sağlanan, dişlere yapıştırılmadan kullanılan, hasta tarafından kolaylıkla takılıp çıkarılabilen apareylerdir. Hafif çapraşıklıklarda, bazı çene genişletme işlemlerinde, basit diş hareketlerinin sağlanmasında, yer tutucu olarak ya da pekiştirme apareyi olarak kullanılabilirler.

3. Ağız Dışı Apareyler: Bu apareyler, ağız dışından destek alan ortodontik tedavi gereçleridir. Hem dişleri hareket ettirmek amaçlı hem de çenelerin gelişiminin yönlendirilmesinde kullanılabilirler.

4. Fonksiyonel Apareyler: Fonksiyonel apareyler hastanın konuşma, yemek yeme, yutkunma gibi fonksiyonları sırasında oluşan kas hareketlerini kullanarak oluşan kuvvetlerle dişleri ve çeneleri hareket ettirerek düzgün bir ilişki sağlanmasına yardımcı olur. Takılıp çıkarılabilir tipleri olduğu gibi dişlere sabitlenen tipleri de mevcuttur.

5. Şeffaf Plaklar: Hafif ortodontik bozukluklarda ya da aktif ortodontik tedavi sonrası elde edilen durumun korunması amacıyla kullanılabilir. Hasta tarafından takılıp çıkarılabilen şeffaf plaklardır.

6. Invisalign: Bu sistemde düzgün sıralanmamış dişler neredeyse görülmeyen bir seri şeffaf plakla tedavi edilir. Bu plaklar kişiye uygun şekilde planlanarak üretilirler. İki haftada bir değiştirilerek dişler istenilen yönde hareket ettirilir ve daha güzel bir gülüş için düzgün sıralanmaları sağlanır. Ağızda metal braket ya da tel bulunmaz. Ortodonti uzmanımız

Ortodontist, diş ve çenelerin sıralanmasında yukarıda bahsedilen pek çok apareyden faydalanabilir. Her aparey çeşidi, her ortodontik problem için uygun değildir. Ortodontist çene ve dişleri pek çok analizle değerlendirir, hastaya uygun bir tedavi planı oluşturur, amaçları belirler ve bu amaç için en uygun yolu size önerir.

Ortodontinin yeterli olamadığı ileri düzey vakalarda ise ortognatik cerrahi olarak adlandırılan cerrahi yöntem uygulanır. Bu tedavide Ortodontist ve Cerrah birlikte çalışırlar. Dişler ortodontik olarak düzeltilir ve sonrasında çeneler cerrahi olarak yeniden konumlandırılır. Bu işlemler, sadece yüz görünümünü geliştirmekle kalmayıp, ayrıca dişlerin birbiriyle uyumunu ve düzgün fonksiyon görmesini de sağlar. Bu şekilde hasta daha rahat çiğneyebilir ve konuşabilir. Başka bir deyimle hem estetik hem de fonksiyonel bir iyileşme sağlar.

Ortodontik tedavi amacı ile diş çekilmesi hastalarımızın velileri tarafından tedirginlikle karşılanmaktadır. Ancak bazı problemlerde çekim yapmamak daha sağlıksız bir ortam oluşturur. Diş çekimi kararı, dişlerin çene kemikleri üzerine yerleştirilemediği durumlarda tedavi sonucunun daha başarılı ve kalıcı olmasını sağlar. Ortodontist, diş hekimliği eğitimi üzerine en az 4 yıl daha eğitim almış bir uzman olup hangi problemlerde çekim yapılması gerektiğini çok iyi bilmektedir. Lütfen hekiminize güveniniz.

Braketlerin takılmasının ardından ilk bir kaç gün yemek yemek eskiden olduğundan daha zordur. Çiğneme hareketi ağrılı olabilir. Dişlerde bu hassasiyet varken çok fazla çiğneme gerektirmeyen yumuşak gıdalar önerilir. Dondurma, yoğurt, puding, çorba, haşlanmış patates, muz, yumuşak peynirler, yumuşak kekler, süt gibi gıdalar konforlu çiğneme için tavsiye edilir. Sadece braketlerin takıldığı ilk seans sonrası değil, braketler ağızda olduğu sürece ortodonti hastası diyetine dikkat etmek zorundadır. Aksi halde braket kırığı meydana gelecek ve bu da tedavi süresinin uzamasına sebep olacaktır.

Ortodontik tedavi sırasında dişler ekstra bakıma ihtiyaç duyarlar. Yemek artıkları braketler, teller, bantlar ve diğer apareyler üzerinde birikir ve bu yüzden temizliği daha zordur. Bu dönemde diş çürüklerinin ve diş eti hastalıklarının önlenmesinin tek yolu, her ana öğün ve atıştırma sonrası diş fırçalamaktır.

Aktif ortodontik tedavi bittikten sonra, braketler çıkartılır. Bir sonraki aşama pekiştirme dönemidir. Pekiştirme apareyleri dişeti, kemik ve kasların yeni konumlarına adaptasyon gösterene kadar dişlerin yerlerinde tutulmasını sağlarlar. Pekiştirme aygıtları tavsiye edildiği şekilde kullanılmalıdır aksi takdirde dişler eski konumlarına geri dönerler ve ortodontik tedaviyle ulaşılan sonuçlar boşa gider. Pekiştirme apareyini ne kadar takmanız gerektiğine doktorunuz karar verecektir. Bazı hastalarda dişlerin kaymasını engellemek için daha uzun zamanlar pekiştirme yapılması gerekebilir. Bazı vakalarda ise daimi pekiştirme gerekebilir. Bu pekiştirme dönemi tedavinin önemli bir aşamasıdır ve ihmal edilmemelidir. Unutulmamalıdır ki pekiştirme apareyleri yalnızca ağızdayken ve verilen talimatlara uyulduğu zaman etki etmektedir. Pekiştirme aygıtları düzenli olarak temizlenmelidir. Eğer hareketli bir pekiştirme aygıtı kullanılıyorsa kaybedilmesinin kolay olduğu göz önünde bulundurulmalı ve ağızdan çıkarıldığında mutlaka kutusunda taşınmalıdır.